Onderzoeksfestival Grieks: Doorprik de Mythe

Beste leerkrachten,
In maart 2020 had ons Onderzoeksfestival voor scholen moeten doorgaan, maar daar heeft covid toen een stokje voor gestoken. Dit schooljaar stellen we daarom met veel enthousiasme ons online onderzoeksfestival voor dat zal plaatsvinden op 19 maart 2021 (onze dies natalis). We kiezen voor een format van interactieve workshops met quizzes en breakout rooms, voor leerlingen van het vierde, vijfde en zesde middelbaar. We kijken er naar uit jullie online te verwelkomen! Dit is het programma

08:50 – 09:10: Introductiequiz en verwelkoming door Professor Michael Scott (Warwick University)

09:15 – 10.00: Professor dr. Floris Bernard: ‘Griekse manuscripten: bronnen van de oudheid, product van de middeleeuwen’

Heb je je ooit al afgevraagd waar onze antieke teksten precies vandaan komen? Uit de oudheid zelf hebben we vrijwel geen originele geschriften, dus de teksten die we nu hebben, zijn het resultaat van een lange ketting van kopieën. In deze workshop overlopen we de bewogen, en soms vervaarlijke tocht die teksten hebben afgelegd van de oudheid tot nu. We bekijken enkele manuscripten van naderbij, en leren de mensen achter deze manuscripten beter kennen: middeleeuwse monniken, geleerden, en opdrachtgevers. Tot slot leer je zelf ook manuscripten ontcijferen en lezen, en keer je zo terug naar de echte bronnen van de Griekse literatuur!

10:15 – 11:00: dr. Yasmine Amory: ‘At school with Ptolemaios: learning Greek in Graeco-Roman Egypt’ (workshop in het Engels)

The dry sands of Egypt have preserved thousands of documents. Among these, we find texts related to education: from school exercises to teachers’ copybooks, from syllabaries to literary maxims, they are written on several materials, such as papyri, pottery sherds, and wooden tablets. More information comes from letters of students to their families, their school tools, the archeological remains of school rooms, and, sometimes even from their preserved portraits! With the help of all these sources, we will retrace an ordinary day at school for an ancient pupil, showing that little has changed from two thousand years ago: anxious parents, expensive books, and struggles with spelling were part of everyday school life in antiquity too!

11:05 – 11:50: dr. Evelien Bracke: ‘Het misbruik van Medusa in de 21ste eeuw: een introductie tot klassieke receptie’

Medusa leeft, in memes, films, standbeelden, en andere vormen van populaire cultuur. Maar wat kan je eigenlijk doen met die moderne adaptaties, behalve gelijkenissen en verschillen opmerken tussen de Oudgriekse en moderne versies? In deze workshop gaan we de dialoog aan met Oudgriekse afbeeldingen van en teksten over Medusa (zoals Hesiodos’ Schild van Herakles en Nonnos van Panopolis’ Dionysiaka) en moderne toe-eigeningen. We exploreren hoe en waarom klassieke receptie (nl. de dialoog van moderne culturele artefacten met de oudheid) tot stand komt, en hoe inzicht in deze mechanismen ons begrip van zowel onze eigen tijd als de oudheid genuanceerder kan maken.

13:00 – 13.45: drs. Geert De Mol: ‘“Write like an Egyptian”: inleiding op Griekse papyrusteksten’

Grieks werd in de oudheid uiteraard in Griekenland gesproken, maar sinds de veroveringstocht van Alexander de Grote werd het ook ver buiten Griekenland een belangrijke taal voor cultuur en administratie. Dit was ook het geval in Egypte gedurende een periode van 1000 jaar, onder het bewind van farao’s als Cleopatra, en zelfs toen Egypte al een Romeinse provincie was geworden, tot de verovering door de Arabieren. In deze workshop leren de leerlingen hoe papyrus gemaakt werd en lezen ze ook een aantal papyrusbrieven die op soms erg gekke plaatsen bewaard zijn tot vandaag.

13.50-14.35: Sien De Groot & Anne-Sophie Rouckhout: ‘The Quest for the lost epigram: Griekse boekepigrammen in middeleeuwse manuscripten’

De wrok van Achilles, de avonturen van Odysseus en het tragische lot van Antigone en koning Kroisos: we kennen deze verhalen allemaal. Maar hadden middeleeuwse kopiisten ze niet zorgvuldig overgeschreven in manuscripten, dan waren deze verhalen voor altijd verloren gegaan. Vaak voegden deze kopiisten voor of na de tekst of zelfs in de marge korte gedichtjes toe: ze prijzen de auteur de hemel in, richten zich tot de lezer (een bekend voorbeeld: ‘Steel dit boek en je belandt in de hel!’) of uiten hun opluchting dat ze eindelijk klaar zijn met hun (soms saaie) kopieerwerk. Deze gedichtjes, ook wel boekepigrammen genoemd, worden vaak genegeerd. Nochtans bieden ze ons een unieke inkijk in de raadselachtige wereld van manuscripten.

De Database of Byzantine Book Epigrams is dé digitale tool bij uitstek waarin al deze boekepigrammen verzameld en onderzocht worden. Elke dag doen we nieuwe ontdekkingen! In deze workshop duiken jullie online in Griekse manuscripten, op zoek naar boekepigrammen om te ontcijferen. Daarna gaan jullie aan de hand van onze database verder op onderzoek uit: Wie schreef deze verzen? Wanneer? Waarom? Vinden we dit gedicht nog ergens anders terug? Draai mee in ons team en ga mee op een historische queeste!

14:40 – 15:00: quiz, conclusie en afscheid door Professor Kristoffel Demoen (UGent)