Oorlog om Troje – Terreur van alle Tijden

Verwelkoming door De Decaan van de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte

Op vrijdag 22 maart nam onze Afdeling deel aan het Festival Européen latin grec. Internationaal werden dit jaar over heel Europa delen van de Ilias gelezen in vertaling. Naar ons evenement kwamen 200 leerlingen, leerkrachten en sympatisanten, en onze livestream werd ook door talrijke schoolgroepen gevolgd. Het was een ontroerend evenement waarmee we de relevantie van de klassieke tekst in de huidige context even in de schijnwerper wouden zetten.

Je kan de opname van het evenement op onze site bekijken.

Een overzicht

Na een mooie verwelkoming van Gita Deneckere, Decaan Letteren en Wijsbegeerte, gaf de Directeur van Amnesty International Vlaanderen, Wies De Graeve, een prachtige introductie op het thema van de Ilias en oorlogsproblematiek:

Wies sprak de gevleugelde woorden: “De Ilias opnieuw lezen was voor mij een wat onverwachte confrontatie met onverbloemd geweld. Ik was dat wat vergeten. Homeros neemt geen blad voor de mond. De taal is virtuoos maar de hardheid van geweld spat er af: de fysieke en psychische impact is voelbaar, tastbaar, ruikbaar, hoorbaar… Ik herlas de Ilias op een moment waarop we met zijn allen over de gruwel in Nieuw-Zeeland lazen en hoorden, op een moment dat we de onrust, paniek en pijn na de schietpartij in Utrecht konden voelen. Ik herlas de Ilias in de week waarin we de aanslagen van 22 maart in Brussel herdenken, vandaag precies 3 jaar geleden. Ik herlas de Ilias ook op hetzelfde moment dat ik een rapport van Amnesty International doornam over de luchtaanvallen met onbemande vliegtuigjes door de VS in Somalie, als deel van de genoemde ‘war on terror’. Volgens de VS gebeuren die met chirurgische precisie tegen de gewapende strijders van Al-Shabaab. Wij toonden in ons rapport aan dat er ook veel burgerslachtoffers vallen. Het is vandaag aan elk van ons om daartegen weerwerk te bieden en opnieuw een hoopvol alternatief vorm te geven. Het is aan elk van ons om opnieuw die diepe, menselijke morele uitgangspunten van de mensenrechten te omarmen en in de praktijk om te zetten. Wij hebben zelf de kracht en macht om dingen ten goede te veranderen. En als menselijkheid het antwoord is, dan zijn Humane wetenschappen ook deel van het antwoord. Dan is wat we vandaag doen ook deel van het antwoord. In menselijkheid zullen we het antwoord vinden op de doden in Nieuw zeeland, Utrecht en Somalië. Menselijkheid zal maken dat we bescherming bieden aan mensen op de vlucht. Menselijkheid zal ons ertoe brengen om de rechten te respecteren van de slachtoffers van de aanslagen in Brussel nu precies 3 jaar geleden. Mensenrechten zijn een uitgelezen kompas om met de impact van terreur en geweld om te gaan. Ze zijn een kompas om terreur en geweld te voorkomen. En ze zijn vooral een kompas naar een samenleving waar vrijheid, gelijkheid en gerechtigheid centraal staan.”

Wies De Graeve (Amnesty International Vlaanderen) over mensenrechten en de Ilias

Na deze inleiding, gaf Professor Kristoffel Demoen van onze Afdeling een woordje uitleg bij zang 16, waarna zes lezers stukken van de zang voorlazen.

Publiek maakt zich klaar voor de lezing
Professor Demoen leidt zang 16 in
De lezing in volle gang
Mooie muzikale begeleiding was er ook

Na zang 16 gingen we naar zang 22: Professor Nadia Sels gaf een mooie inleiding, waarna zes lezers elk terug een stukje van de tekst voor hun rekening namen.

De meest beklijvende lezing was zeker van Mohamed-Eyas, die nog niet zo lang geleden in België arriveerde als vluchteling uit Syrië
We waren ook heel blij dat Patrick Lateur, de bekroonde vertaler van de Ilias, een stukje van de tekst kwam lezen

Na de lezing gaf Elke Decruynaere, de Schepen van Onderwijs van de Stad Gent, tenslotte een mooi betoog over de kracht van de Humane Wetenschappen: “Literatuur voedt de verbeelding. En verbeelding staat ons toe boven onszelf uit te stijgen.”

Hier zijn ze dan: de lezers en gastsprekers van het Festival. Tot binnen twee jaar…

Informatie over de lezers

Maartje Masschaele is 17 en studeert Grieks-Wiskunde in het College Ieper. Homeros is haar favoriete antieke schrijver vanwege zijn prachtige vergelijkingen en aangrijpend verhaal van alle tijden dat haar steeds kan boeien.

Teoman Kılıç is geboren in Gent en heeft een passie voor Grieks die al brandt sinds zijn eerste kennismaking met de taal in het tweede middelbaar. Nu zit hij in zijn Master Taal- en Letterkunde Grieks-Latijn aan de UGent. Luidop voorlezen vindt hij een fijne bezigheid.

Roger Vermeulen is 99 en oudstrijder van WOII. Na een korte periode aan het front werd hij naar een krijgsgevangenenkamp in Duitsland gebracht. Toen hij vrijkwam, weigerde hij voor de bezetters te werken en bracht de rest van de oorlog ondergedoken door. Hij is erg enthousiast om nu mee te werken aan dit project dat de gruwelen van de oorlog, hoe lang die ook geleden is, onder de aandacht brengt.

Chris Titellion deed haar plechtige communie toen WOII uitbrak. Omwille van valse beschuldigingen aan het adres van haar vader heeft de oorlog drastische gevolgen gehad voor haar familie. Ze heeft hieruit de kunst meegenomen van ook eens ‘tussen de druppels’ te lopen en vond het mooi om de passage van zang 16 te lezen.

Sabien De Coene geeft als lerares al 30 jaar haar interesse en passie voor klassieke talen door aan jonge mensen. Ze vindt het een mooie uitdaging om het strijdtoneel van aloude helden weer tot leven te kunnen wekken, de verzen van Homeros te laten weerklinken en de brute gruwel van oorlog en terreur te kunnen herdenken.

Ilse De Vos moet het antwoord schuldig blijven over haar keuze om Grieks te gaan studeren. Misschien – sorry, moeke en papa – om tegendraads te doen? Spijt heeft ze in elk geval niet. Na tussenstops in Leuven, Oxford en Londen is ze terug in Gent waar ze met veel goesting les geeft aan de eerstejaars. Ναι, μπορούμε!

Mohamed-Eyas Al-Jassem studeerde in Syrië Engelse literatuur maar moest zijn leven daar opgeven en arriveerde in 2013 als vluchteling in België. Na een opleiding bij de VDAB vond hij werk als magazijnier. Hij zoekt nu naar een manier om zijn studies ook te kunnen hervatten.

Elza Pissens is 84. Ze was 20 jaar ontwikkelingshelper in Congo. Ze maakte de plunderingen en verwoestingen mee tijdens de oorlog in het toenmalige Stanleyville. In 1976 kwam ze terug naar België en sinds 2013 studeert ze Oudgrieks. Ze geniet enorm van haar taalstudie en de positieve impact die Oudgrieks heeft op het geheugen op latere leeftijd.

Patrick Lateur is poëet, vertaler en classicus. Voor zijn Iliasvertaling ontving hij in 2013 de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Letteren – Vertalingen en voor zijn Odysseevertaling de Homerusprijs van het Nederlands Klassiek Verbond in 2017.

Sien Denduyver zit in haar eerste jaar Taal- en Letterkunde Grieks-Latijn aan de UGent. Ze volgde in het middelbaar geen Grieks, maar kreeg toch de Griekse microbe te pakken. Ze neemt daarom heel graag aan deze lezing deel.

Bart Bernaert is leraar Grieks in Brugge en praktijklector klassieke talen in Leuven. Hij houdt van de Griekse en Latijnse verhalen en gedachten en geniet er op zijn 57ste nog elke dag van om zijn leerlingen daarin mee te slepen. In het bijzonder is de Ilias voor hem een spiegel die duizendvoudig reflecteert wie hij is.

Tim Derez is 16 en studeert Grieks-Latijn aan het Guldensporencollege in Kortrijk. Hij houdt van poëzie en voordracht, en vindt spreken voor anderen heel leuk.